FRIE
Op een mooie zomerdag in augustus nam de familie afscheid van Frie.
Ze stelde zich haar dood voor als een reis naar Ierland. Na de tocht over de rivier zou ze aankomen op een groen weiland, met een buffet vol gerechten waar ze van hield.
We gingen met de familie op zoek naar zo'n plek in de natuur. En het buffet was er ook. De familie bracht de hele namiddag samen door, met stilte, herinneringen, anekdotes, lekker eten en elkaar.
foto's Jan Van Bostraeten
.jpg)
NATHAN
Nathan stierf thuis. Hij was erg ziek en toch overleed hij snel en onverwacht. Zijn mama en papa sliepen nog een nacht bij hem. De volgende morgen waren er veel verhalen, stilte, tranen, ongeloof … We verversten samen de lakens en kleedden Nathan aan; zijn nieuwe baggy broek en zijn eigen ontworpen vlinder T-shirt. Zijn ongewassen haren bleven ongewassen, want dat hoorde zo. Zijn papa schoor hem, zacht, behoedzaam, teder.
Er kwamen veel vrienden langs, om bij hem te zijn in deze laatste dagen. Zijn meter las een nieuwjaarsbrief aan haar petekind voor. Zijn mama en papa sliepen bij hem in de buurt, met elke dag een beetje meer afstand.
Een paar dagen later wikkelden zijn mama, papa en broers Nathan in een wade, omdat het zacht en aaibaar is. Ze wikkelde hem beetje bij beetje in, tot ook zijn hoofd bedekt was en ze klaar voor waren om zijn lichaam te laten gaan. Begeleid door drums, buren, vrienden en Bengaals vuur werd Nathan naar de auto gedragen. Het was intens, verschrikkelijk triest, rauw, mooi en liefdevol tegelijk.
Met toestemming van de familie mochten we deze foto’s delen. Omdat Nathan graag inspireerde.
foto’s van Michel Vertongen
FAMILIE DE WANDEL
De familie de Wandel contacteerde Courage omdat hun mama palliatief was en ze graag eens wilde kennismaken. Ze hadden veel vragen en de jongste dochter vond het eigenlijk niet oké dat we nu al over de dood van hun mama praatten, nog voor ze gestorven was.
Na een lang gesprek met alle kinderen en hun papa werd de sfeer anders, minder gespannen. Ze waren gerustgesteld dat ze het afscheid van hun mama en vrouw op hun eigen manier konden vorm geven. Dat zorgde voor gemoedsrust om de laatste dagen aan te vatten.
Toen hun mama gestorven was, wikkelden we haar samen in een wade. Ook al dachten ze op voorhand dat ze daar niet bij wilden helpen. Joris en Hedwig droegen hun mama mee naar beneden en waren blij dat ze de vrouw, die hen zo vaak gedragen had, nog een laatste keer zelf mochten dragen.
Ludo, haar man dacht dat hij niets op papier ging krijgen. Hij sprak af met Steven om het samen te voor te bereiden, en las toen zo’n mooie tekst voor, waar gelukkig niets meer aan veranderd werd.
De kinderen en kleinkinderen dachten mee na over de viering, gingen repeteren, en haalden honderduit herinneringen op over hun kindertijd.
De dag voor het afscheidsmoment zei de jongste dochter: ‘ Als er morgen iets misloopt is dat niet zo erg. Ik heb al zo veel deugd gehad aan deze week en zoveel moois gezien dat het niet meer stuk kan.'
J. OVER HET AFSCHEID VAN HAAR PAPA
Papa’s afscheid was net iets anders dan normaal, omdat het een geplande levensbeëindiging was.
We werden van enkele maanden op voorhand warm en hartelijk begeleid door Steven en Jessica. Alles wat aangereikt werd, was een uitnodiging, nooit werden we ergens toe verplicht of in een richting geduwd en ze voelden altijd voorzichtig en met respect voor iedereen aan wat wel/niet paste.
Er was ook veel aandacht voor papa’s eigen wensen en ze legden alles zo duidelijk mogelijk voor hem uit.
Ik ben hen allebei enorm dankbaar voor hun oprechte medeleven en warmte en hun betrokkenheid, ook achteraf.
Courage - info@courage-afscheid.be - 0470 11 62 74